Altı ay veya daha fazla süren uzay yolculuklarında astronotlar, yirmi yıllık yaşlanmaya eşdeğer kemik kaybı yaşayabilirler. Araştırmacılar,30 Haziran’da Science Reports’ta, Dünya‘nın yerçekimindeki bir yıllık iyileşmenin yaşanan kemik kaybının yaklaşık yarısını yeniden oluşturduğunu rapor ettiler.
Kanada’daki Calgary Üniversitesi’nde egzersiz bilimcisi olan Leigh Gabel, kemiklerin ‘’canlı organ’’ olduğunu söylüyor. ’’Canlılar, aktifler ve sürekli yeniden şekil alıyorlar''. Ancak yerçekimi olmadan kemikler güç kaybeder.
Gabel ve meslektaşları, uzayda dört ila yedi ay geçiren, yaş ortalaması 47 olan 14 erkek ve 3 kadından oluşan 17 astronotu yakından takip ettiler. Ekip, alt bacaktaki kaval kemiğinin kemik yapısını görüntülemek için, insan saçının kalınlığından daha ince olan 61 mikronluk ölçeklerde 3 boyutlu kemik mikro mimarisini ölçebilen yüksek çözünürlüklü periferik kantitatif bilgisayarlı tomografi veya HR-pQCT kullandı. Ekip bu görüntüleri zaman içinde dört noktada - uzay uçuşundan önce, astronotlar uzaydan döndüklerinde ve altı ay ve bir yıl sonra aldı ve bunları kemik gücünü, yoğunluğunu hesaplamak için kullandı.
Altı aydan daha kısa bir süre uzayda olan astronotlar, Dünya'nın yerçekiminde bir yıl sonra uçuş öncesi kemik güçlerini yeniden kazanmayı başardılar. Ancak uzayda daha uzun süre kalanların kaval kemiklerinde on yıllık yaşlanmaya eş kalıcı kemik kaybı vardı. Gabel, alt kol kemiklerinin neredeyse hiç kayıp göstermediğini, muhtemelen bunların ağırlık taşımayan kemikler olmadığını söylüyor.
Calgary egzersiz bilimcisi Steven Boyd, uzayda artan ağırlık kaldırma egzersizlerinin kemik kaybını hafifletmeye yardımcı olabileceğini söylüyor. Boyd, “Bir arada tutulan bir dizi payanda ve kiriş, kemiğinize genel gücünü verir” diyor. ''Bu payandalar veya kirişler, uzay uçuşunda kaybettiğimiz şeylerdir''. Trabekül adı verilen bu mikroskobik dokular bir kez gittikten sonra onları yeniden inşa edemezsiniz, ancak kalanları güçlendirebilirsiniz, diyor. Araştırmacılar, Dünya'nın yerçekimine döndükten sonra diğer kemiklerin kalınlaştığını gördüler.
''Yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi görüntülemenin kullanılması, araştırmacıların astronotların kemiklerinde 3 boyutlu kemik mikromimarisini incelemesini sağladı (burada gösterilen bir incik kemiği örneği). Bu küçük ayrıntı seviyesi, kemik yoğunluğu ve gücündeki değişiklikleri ortaya çıkarabilir''. S. BOYD AND L. GABEL/UNIVERSITY OF CALGARY
Çalışmanın parçası olmayan Fransa'daki Saint-Étienne Üniversitesi'nden fizyolog Laurence Vico, "Daha uzun uzay uçuşu ile daha büyük kemik kaybı ve muhtemelen iyileşme ile ilgili daha büyük bir sorun bekleyebiliriz" diyor. Bu , örneğin Mars'a yapılacak bir mürettebatlı gelecek misyonunun en az iki yıl süreceğini düşünürsek özellikle endişe verici bir hal alıyor. Uzay ajanslarının, kemik emilimini azaltmak ve kemik oluşumunu artırmak için beslenme gibi diğer kemik sağlığı önlemlerini de dikkate alması gerektiğini de ekliyor. Vico, “Muhtemelen bulmamız gereken bir karşı önlem kokteyli” diyor.
Gabel, Boyd ve meslektaşları, uzayda yedi aydan fazla zaman geçirmenin kemikleri nasıl etkilediğine dair fikir edinmeyi umuyor. Onlar, uzayda bir yılın bir düzineden fazla vücut sistemi üzerindeki etkilerini araştırmak için planlanan bir NASA projesinin parçası. Boyd, “İnsanların bir platoya çarpmalarını, bir süre sonra kemik kaybetmeyi bırakmalarını gerçekten umuyoruz” diyor.
Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/space-bone-loss-density-astronaut-recovery-gravity